پیشگیری از سکته قلبی، آن هم در خواب!\\. “حمله قلبی” که گاه از آن به عنوان “سکته قلبی” نیز نام می‌برند، موقعی رخ می‌دهد که جریان خون از یکی از رگ‌ها به قلب مسدود بشود. از آن رو که در زمان حمله قلبی، اکسیژن کافی هم به قلب نمی‌رسد، این رویداد ناخوشایند می‌تواند به شدّت مرگ‌بار و کُشنده نیز باشد.
هر چند عوامل زیادی چه در کوتاه مدت و چه در بلند مدت می‌توانند در بروز سکته قلبی مؤثر باشند. اما از میان همه آن عوامل، نقش پدیده خواب و خوابیدن، نقشی کلیدی است. در واقع اگر بخواهیم واضح‌تر صحبت کنیم، باید گفت رابطه بین خواب و نارسایی‌های قلبی بمانند یک اتوبان دو طرفه است.
یعنی نه تنها داشتن نارسایی‌های قلبی می‌تواند موجب اختلالات و مشکلاتی در خواب ما شود، بلکه کم‌خوابی، بد‌خوابی و بی‌خوابی هم می‌تواند نقش بزرگی در ابتلاء به امراض قلبی عروقی داشته باشد. شما چه قلبی سالم داشته باشید و چه مبتلا به نوعی بیماری قلبی باشید، فرقی نمی‌کند. زیرا داشتن خوابی کافی و با کیفیّت از اهمیت بسیار زیادی برای شما برخوردار است.
همان‌جور که خواب درست، سبب بالا رفتن سطح انرژی در بدن انسان و کمک به عملکرد بهتر ذهنی می‌شود، همچنین می‌تواند به همان اندازه روی سلامت قلب شما و در واقع سلامت کل بدن تأثیرگذاری مثبتی داشته باشد. به همین دلیل اگر کسی بتواند در یک مسیر درمانی با مشکلات مربوط به خواب خود درست کنار بیایید، در حقیقت بار سنگینی را از دوش قلبش برداشته است.
حتماً سعی کنید برای پیشگیری از سکته قلبی در خواب، این بیماری‌ها را درمان کنید
آپنه خواب یا همان وقفه تنفسی در هنگام خواب
عارضۀ آپنه خواب یا به اصطلاح وقفه تنفسی در خواب زمانی رخ می‌دهد که مجرای ورودی تنفسی نای شما در هنگام خواب به طور متناوب بسته می‌شود و برای مدت زمان کوتاهی نفس شما بند می‌آید. به عبارت بهتر، در این بیماری بافت پشت گلوی شما هنگام خواب از حالت انقباضی خود خارج و شُل می‌شود. در این حالت مسیر جریان هوای ورودی به نای را مسدود می‌کند.
البته خود این وقفه تنفسی کوتاه می‌تواند دلیلی بر وجود بیماری‌هایی مثل مشکلات قلبی عروقی یا چاقی مفرط در شما باشد. اما به هر حال یکی از روشهای مهم پیشگیری از سکته قلبی در خواب، می‌تواند درمان همین بیماری آپنه باشد. بیماری آپنه خواب، بر میزان اکسیژن‌گیری بدن در هنگام خواب تأثیر بدی می‌گذارد.
به عبارتی، آپنه می‌تواند مشکلات بسیاری، اعم از فشار خون بالا، حمله قلبی و احتمال بروز سکته را برای شما ایجاد کند. طبق تحقیقات، این بیماری در بین سیاه پوست‌ها، اسپانیایی تبارها و بومیان آمریکا بیشتر از افراد سفیدپوست دیده می‌شود. نوعی از آپنه هم با نام آپنه اِنسدادی یا “OSA” در بین افرادی که اضافه وزن زیاد یا چاقی بیش از اندازه دارند، بیشتر مشاهده می‌شود.
اما در کل، هر شخصی با هر ویژگی ظاهری احتمال دارد به آپنه مبتلا شود. آپنه سبب می‌شود تا مغز به عضلات گلو دستور دهد که منقبض شوند تا مجرای تنفسی برای بار دیگر باز شود. این اتفاق می‌تواند بارها و بارها در شب و هنگام خواب رخ دهد که البته با خُر و پوف و سر و صدای زیادی هم همراه است. جالب اینکه با این اوضاع، مغز نیز شروع به ترشح هورمون‌های استرس می‌کند. همین هورمون‌ها ضربان قلب و فشار خون را بالا برده و در نتیجه احتمال ابتلاء به نارسایی قلبی را به مرور زمان افزایش می‌دهند.
اختلال بی‌خوابی یا اینسامنیا (Insomnia)
محققان علوم پزشکی بر این باورند که ارتباطی بسیار قوی بین اختلال بی‌خوابی و انواع مشکلات قلبی عروقی وجود دارد. به زعم آنان، یکی از دلایل اصلی این امر، این است که بیماری بی‌خوابی نیز مانند عارضۀ آپنه، سبب تحریک و ترشُّح هورمون استرس در بدن انسان می‌شود که این مسئله می‌تواند در طول زمان بر عملکرد قلب اثر منفی گذاشته و آن را ضعیف کند.
بنابراین به شدت توصیه می‌شود، برای پیشگیری از سکته قلبی در خواب، حتماً به کیفیّت و کمّیت خواب خود اهمیت ویژه دهید و همیشه سعی کنید که درست و به اندازه کافی بخوابید. البته اختلال بی‌خوابی یا همان “اینسامنیا” علاوه بر چالش‌ها و مشکلات بی‌خوابی به مشکلات پریشانی و پریدن‌های ناگهانی از خواب نیز می‌پردازد.
تحقیقات و آمارها چه می‌گویند؟
بر طبق تحقیقاتی تأمل‌برانگیز، از هر ۲ بزرگسال متأسفانه ۱ نفر این اختلال عذاب‌آور را حداقل در مقطعی کوتاه از زندگی خود تجربه می‌کند. همچنین آمارها نشان می‌دهد از هر ۱۰ نفر، حداقل ۱ نفر برای مدتی طولانی دچار چنین اختلالی می‌شود. یک خواب استاندارد مراحلی دارد که مهمترین آنها مرحله NREM [مخفف non-REM] و مرحله REM [مخفّف Rapid Eye Movement] است.
اگر این مراحل به شکل درستی، شروع، ادامه و پایان نپذیرند، خواب انسان از نظر علم پزشکی و روان‌پزشکی استاندارد محسوب نمی‌شود. این روند ناسالم در دراز مدت می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای شخص ایجاد کند، که فقط یکی از آنها امراض قلبی عروقی است.
در مرحله اول خواب که “NREM” نام دارد، ضربان قلب شما آرام می‌شود، طوری که بسیار به سلامت قلب کمک می‌کند. ولی در مرحله “REM” ضربان قلب به تدریج افزایش یافته و فعالیت آن بیشتر می‌شود تا کم کم شما را برای بیداری آماده کند. حالا نکته اینجاست که اختلال بی‌خوابی یا خواب ناکافی می‌تواند تعادل ظریف بین این مراحل را از بین ببرد. در نتیجه خطر ابتلاء به انواع و اقسام بیماری‌های قلبی عروقی و حتی حمله قلبی را در شما افزایش بدهد.
روش‌هایی مؤثر برای بهبود کیفی و کمّی خواب و پیشگیری از سکته قلبی در خواب
۱. برای ساعت‌های خواب و بیداری خود برنامه مرتّبی داشته باشید. یعنی سعی کنید هر شب در یک ساعت معین بخوابید و صبح هم در یک ساعت مشخص از خواب ناز بلند شوید. اگر این کار را مدتی به طور مداوم انجام دهید، برای شما به عادت تبدیل می‌شود و همچنین در ذهن شما هم نهادینه و تثبیت می‌شود.
۲. پیش از خواب، حتماً تمام وسایل الکترونیکی مِن‌جمله؛ تلویزیون، کامپیوتر، لپ تاپ و گوشی همراهتان را از خود دور کنید تا از امواج الکترومغناطیسی این وسایل محفوظ باشید. فاصله حداقل ۲ متری از این تجهیزات می‌تواند کافی باشد.
۳. حتماً اتاقی که قصد خوابیدن در آن را دارید باید دارای دمای مناسب و متعادلی باشد. زیرا گرمای زیاد یا سرمای زیاد به راحتی می‌تواند خواب شما را دچار اختلال کند. همچنین تا حد امکان اتاق را قبل از خواب تاریک کنید، تا ترشّحات آرام بخش مغز برای شروع خواب، آغاز شود.
۴. جدّاً قبل خواب از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید و به یاد داشته باشید که حتی مصرف بیش از اندازه کافِئین در هنگام عصر و غروب هم می‌تواند مانعی جدّی برای یک خواب خوب در شبی پُر ستاره باشد.
گردآوری، ویرایش و نگارش: کاروک
