وقتی پوست سر دچار خارش می‌شود بی‌توجهی و بی‌خیالی نسبت به آن کار دشواری است. ابتدا شاید بترسید و تصور کنید که این خارش پوست، دست از سر شما بر نخواهد داشت و برای همیشه مهمان ناخوانده شما خواهد بود. اما به یاد داشته باشید که این یک تصور اشتباه است!. شما با کمی آموزش و البته صبوری می‌توانید این مشکل را حل کنید.
برای این منظور، در شروع باید دلایل اصلی خارش سر را پیدا کرد. زیرا همه افراد از لحاظ جنس پوست و عوامل درونی بدن و همچنین عوامل محیطی تأثیرگذار بر آن، شرایط یکسانی ندارند.
۱. ارتباط شوره سر با خارش سر
یکی از متداول‌ترین دلایل خارش پوست سر، شوره است. اگر پوست سر شما خشک و دچار خارش است و هم زمان پوسته‌هایی سفید بر روی موها یا لباس خود می‌بینید، بدون تردید به عارضه شوره سر مبتلا هستید. معمولاً شوره سر، که مشکلی رایج در بین مردم است، زمانی رخ می‌دهد که تکه‌هایی خشک شده از پوست سر از آن جدا و روی سطح بیرونی موها می‌نشیند، که البته ظاهری ناخوشایند نیز برای موهای ما ایجاد می‌کند.
شرایط وقتی بدتر می‌شود که موها تیره باشند یا لباس‌هایی به رنگ تیره بپوشیم. در این حالت حضور در بین مردم برای ما خجالت آور می‌شود زیرا مدام احساس می‌کنیم که همه، جور دیگری به ما نگاه می‌کنند. اگر فکر می‌کنید که فقط، رعایت نکردن بهداشت مسبب اصلی ایجاد شوره سر است، سخت در اشتباه هستید. گرچه شستشوی ناکافی و غیر اصولی موها، آن هم با شامپوهای نامرغوب می‌تواند شوره سر را بیشتر کند، اما علت اصلی ایجاد شوره سر نیست.
از سالها پیش محققان سراسر دنیا در جست‌وجوی دلایل اصلی به وجود آمدن شوره سر بوده‌اند. به نظر می‌رسد که این دلایل بسیار پیچیده‌تر از آن باشند که ما فکر می‌کنیم. اما نگران نباشید، زیرا همین حالا هم روش‌ها و درمان‌های مفیدی برای حل این پدیده آزار دهنده وجود دارد.
خوب حالا چگونه از شر خارش سر و شوره خلاص شویم
در واقع مؤثرترین روش برای کنترل و حتی درمان همیشگی خارش و شوره سر، استفاده کردن از شامپوهای مرغوب ضد شوره است. برای این منظور نکات زیر را مد نظر داشته باشید.
// همیشه دستورالعمل‌های درج‌شده بر روی شامپوهای ضدشوره را مطالعه کنید
در بازار لوازم بهداشتی، معمولاً شامپوهای ضدشوره مختلفی وجود دارند که هر کدام حاوی مواد مؤثر متفاوتی نسبت به دیگری، برای کنترل شوره سر هستند. بنابراین برای دست‌یابی به نتیجه‌ای بهتر، همیشه سعی کنید دستورالعمل‌های مندرج روی بطری شامپوها را دنبال کنید. برای مثال، طبق گفته‌های برخی از این دستورالعمل‌ها، باید هنگام شست و شوی پوست و موهای سر با شامپو، اجازه دهید که کف شامپو حداقل پنج دقیقه روی پوست سر و لابلای موهایتان باقی بماند.
بعد از گذشت این مدت می‌توانید سر و موهای خود را آبکشی کنید. یا مثلاً در انواع دیگری از شامپوها تأکید می‌شود که نباید زیاد بر روی پوست و مو باقی بمانند. یعنی بهتر است که بلافاصله (حدود ۸ ثانیه) بعد از آغشته کردن موهای خود به آن، سر و کله خود را بشویید.
// بعضی وقت ها لازم است که شامپوی ضد شوره خود را عوض کنید!
بهتر است موهای خود را بیشتر، با شامپوهای معمولی و ملایم بشویید و از شامپوهای ضدشوره تنها یک یا دو بار در هفته استفاده کنید. اگر فهمیدید که یک نوع شامپوی ضدشوره خاص، به درد شما نمی‌خورد، حتماً انواع مختلف دیگر را امتحان کنید.
// در هنگام استفاده از شامپوهای ضدشوره‌ای که حاوی ماده قطران زغال هستند، دقت کنید
این نوع شامپوها می‌توانند به راحتی رنگ موهای بلوند، خاکستری یا سفید را عوض کنند. پس اگر موهایی با رنگ روشن دارید، بهترین کار این است که شامپوی ضدشوره خود را تغییر دهید، زیرا ممکن است که این گونه شامپوها پوست سر شما را به شدت نسبت به نور خورشید حساس کنند. به هر حال اگر شما همچنان قصد دارید از این نوع شامپوی ضدشوره استفاده کنید، بهتر است تا جای ممکن با پوشیدن یک کلاه در فضای باز و آفتابی یا قرار گرفتن در سایه، از پوست سر خود در مقابل نور تند خورشید محافظت کنید.
۲. واکنش پوست سر به باقیمانده مواد شوینده، مراقبتی و آرایشی مو بر روی آن
یکی از دلایل اصلی خارش پوست سر و نیز خشکی و پوسته پوسته شدن آن مربوط به کیفیت آبکشی موها است. در واقع بیشتر ما، موهایمان را بعد از شستشو با شامپو، به خاطر کم حوصلگی و بی‌توجهی به خوبی آب نمی‌کشیم. که این خود باعث باقی ماندن مواد شیمیایی شامپو روی پوست سر و در نتیجه تحریک شدید آن می‌شود.
اما اگر خارش پوست سر به همراه بثورات پوستی (جوشها و ضایعات پوستی) باشد، احتمالاً دچار وضعیتی شده‌اید که به آن، اصطلاحاً “درماتیت (اگزما) تماسی آلرژیک” می‌گویند. غالباً این حالت در میان افرادی متداول است که همیشه موهای خود را به رنگ مشکی می‌کنند. زیرا یک ترکیب شیمیایی به نام؛ پارا-فنیلن‌دی‌آمین (para-phenylenediamine: PPD) در این رنگ موها وجود دارد که دلیل اصلی این عارضه آلرژیک است.
همچنین ممکن است شما به نوع خاصی از شامپو، نرم کننده و یا محصولاتی از این قبیل، حساسیت داشته باشید. در این موارد غالباً، نه تنها بر پوست سر، بلکه در دیگر قسمت‌های پوست بدن خود که با این مواد در تماس بوده، بثورات پوستی خارش‌‌دار را خواهید داشت. در این حالت بهترین راه چاره برای رفع خارش پوست سر، استفاده نکردن از محصولاتی است که سبب چنین پیامدهایی می‌شود.
۳. پسوریازیس پوست سر
پسوریازیس پوست سر معمولاً به ضایعات ملتهب پوستی می‌گویند که روی سطح پوست سر (خصوصاً خطوط رویش مو)، صورت و گوش نمایان می‌شود. این عارضه به شکل لکه‌های قرمز رنگ، پوسته‌های شبیه شوره سر و پوسته‌های درشت نقره‌ای و سفیدرنگ رؤیت می‌شود. پسوریازیس پوست سر معمولاً همراه با خارش‌هایی با شدت و ضعف‌های متفاوت است.
روشهای درمانی پسوریازیس به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شوند
_ درمان‌های موضعی (Topical treatment): منظور کِرِم‌ها و پمادهایی است که روی پوست بیمار استعمال می‌شوند.
_ نور درمانی (phototherapy): در این روش درمانی، پوست در معرض تابش انواع خاصی از پرتوهای ماورای بنفش قرار می‌گیرد.
_ درمان منظم و هدفمند (Systemic therapy): در این حالت، پزشکان متخصص انواع داروهای خوراکی و تزریقی را برای بیمار تجویز می‌کنند.
۴. اگزمای پوست سر
یکی دیگر از مهمترین دلایل خارش سر، پدیده درماتیت آتوپیک (اگزمای پوستی) است. اگر شما به این نوع از اگزما مبتلا هستید باید زود اقدامات درمانی را شروع کنید. زیرا این عارضه می‌تواند خیلی سریع روی پوست سر شما گسترش پیدا کند.
در این حالت، روی پوست سر شما قسمت‌های قرمزرنگ و پوست پوست مشاهده می‌شود. کسانی که تجربه ابتلا به درماتیت آتوپیک را دارند، می‌گویند که بیشتر اوقات در پوست سرشان احساس سوزش و خارش شدید می‌کنند. چون اصولاً جنس پوست ناحیه سر با پوست دیگر قسمت‌های بدن انسان متفاوت است. پس برای درمان بهتر و سریع‌تر، توصیه می‌شود که با یک پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید.
گردآوری، ویرایش و نگارش: کاروک
